Onderzoek doen én voor de klas staan: sterke combinatie

Hanneke Baart is leerkracht bij nieuwkomersschool Wereldkidz Pimpelmees en daarnaast promovendus. Hanneke begon haar loopbaan in het reguliere basisonderwijs, maar maakte al snel de overstap naar inburgeringslessen. “Ik heb de opleiding NT2 voor volwassenen gevolgd en kwam daarna terecht bij de Pimpelmees.” Wij zijn benieuwd naar haar combinatie tussen onderzoek en lesgeven en gingen met Hanneke in gesprek.

Waarom promotieonderzoek naast het lesgeven?

“Tijdens mijn studie aan de academische Pabo en later de master Onderwijspedagogiek merkte ik dat ik onderzoek doen leuk vind. Als ik voor een nieuwkomersklas stond, dacht ik vaak: dit kan ik beter, maar ik weet nog niet hoe. In de klas is daar geen tijd voor. Hoe kun je ruimte maken om je te verdiepen, terwijl je lesgeeft? Voor mij was het antwoord de promotiebeurs voor leraren. Daarmee kon ik mijn eigen onderzoeksplan schrijven en zelf een hoogleraar zoeken.”

Het onderzoek: rekenen met de thuistaal

Hanneke’s onderzoeksvraag luidt: Hoe kun je de kennis van leerlingen in hun thuistaal benutten bij het leren rekenen in het Nederlands? “Kinderen in hun kracht zetten door hun thuistaal te gebruiken, daar geloof ik sterk in. Er is steeds meer aandacht voor meertaligheid, en ik denk dat ik daar binnen mijn netwerk in het klein aan heb bijgedragen. Uiteindelijk wil ik een praktische rekentool ontwikkelen die leerkrachten helpt om meertaligheid in hun rekenlessen te integreren.” Hanneke is nu halverwege de onderzoeksperiode. Na een intensieve voorbereidingsperiode en gesprekken met verschillende onderzoekers, vond Hanneke met dit onderwerp aansluiting bij het Multi-STEM van de Universiteit Utrecht. “Ik ben gewoon gaan googelen en mailen om een hoogleraar te vinden die mij wilde begeleiden. Een paar maanden na het indienen van de aanvraag kreeg ik bericht: ik mocht op gesprek bij de commissie. Spannend! Toen ik hoorde dat ik de beurs had gekregen, was ik zó blij. Dit is dé manier om als leerkracht in het primair onderwijs onderzoek te doen terwijl je ook voor de klas kan staan.”

Het unieke perspectief van de leraar als onderzoeker

“Als leerkracht kijk je anders naar onderzoek dan iemand die alleen vanuit de universiteit werkt,” vertelt Hanneke. “Je weet wat er speelt in de klas, welke uitdagingen er zijn en wat er praktisch haalbaar is. Dat maakt het onderzoek niet alleen relevanter, maar ook beter toepasbaar. Je kunt theorie en praktijk direct aan elkaar koppelen.”

Onderzoek en praktijk: een gouden combinatie

Hanneke combineert haar promotieonderzoek met lesgeven. “Ik heb twee dagen voor mijn promotieonderzoek en sta daarnaast voor de klas. In het begin was het wennen om dingen los te laten, maar nu ervaar ik het als ideaal. Ik kan dingen die ik lees in de wetenschappelijke literatuur direct uitproberen in de klas. Zo zie ik dat er binnen de hele school nu veel meer ruimte is voor de thuistaal. We hebben bijvoorbeeld rekenwoorden in meerdere talen zichtbaar gemaakt en werken aan een meertalige bibliotheek. Het onderzoek vloeit ook door in lessen van collega’s binnen de school.”

Uitdagingen en tips

De grootste uitdaging? “Tijd. Je moet goed plannen en soms keuzes maken. Maar als je passie hebt voor onderzoek, zou ik het zeker aanraden. Je kunt echt verandering brengen, niet alleen voor jezelf, maar voor je hele school.”

Toekomst en impact

Hanneke hoopt dat haar onderzoek bijdraagt aan meer bewustwording over het belang van de thuistaal: “Ik wil leerkrachten praktische handvatten geven om meertaligheid in rekenonderwijs vorm te geven, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van een wetenschappelijk onderbouwde digitale tool die beschikbaar wordt voor alle leerkrachten.”

Laatste kans: promotiebeurs voor leraren

Wil jij, net als Hanneke, onderzoek doen naast je werk in het onderwijs? Dan is dit hét moment om in actie te komen. De promotiebeurs voor leraren maakt het mogelijk om met behoud van salaris promotieonderzoek te doen, met maximaal 0,4 fte vrijstelling gedurende vijf jaar. Meer informatie en de exacte deadlines vind je op de website van NWO: Promotiebeurs voor leraren.

Tip van Hanneke: “Begin op tijd! Het schrijven van een goed onderzoeksvoorstel kost veel voorbereiding. Zoek een hoogleraar die bij jouw thema past en laat je inspireren door collega’s die het al doen.”

Andere interessante regelingen

Wil je je op een andere manier verder ontwikkelen? Er zijn nog andere interessante regelingen en subsidies:

Lerarenbeurs
Voor het volgen van een bachelor- of masteropleiding. Je krijgt een vergoeding voor collegegeld, studiemiddelen en reiskosten. Ook kan je school subsidie krijgen voor vervanging tijdens studieverlof. Meer info: Lerarenbeurs – DUO

Programma Ontwikkelkracht
Helpt scholen om een onderzoeks- en verbetercultuur op te zetten. Leraren kunnen deelnemen aan projecten die evidence-informed werken stimuleren. Meer informatie

Primoraat
Helpt scholen evidence-informed werken versterken. Een initiatief waarbij academisch geschoolde leraren praktijkgericht onderzoek doen binnen hun school. Meer informatie