Beginsituatie

Van een leerling wil je informatie hebben over zijn schoolse vaardigheden en zijn reken-wiskunde vaardigheden. Hoe je deze informatie ophaalt kan van school tot school verschillen. Hoe persoonlijker je aanpak is, hoe meer informatie je kan verzamelen (hoe groter de tijdsinvestering). Omwille van de tijd kiezen we niet altijd de meest ideale oplossing.

Wees je bewust van het feit dat een ‘rekentoets’ stressvol kan zijn en de uitslag niet altijd het juiste beeld geeft van de rekenvaardigheid van de leerling. Soms kunnen leerlingen met materiaal of in een informele situatie veel meer dan ze op papier kunnen laten zien. (Bredere blik op reken/wiskunde onderwijs – LOWAN)

• Maak een inschatting van de schoolse vaardigheden (gegevens uit intakegesprek):
  • Is de leerling eerder naar school geweest?
  • Heeft de leerling rekenen-wiskundeonderwijs genoten?
    • Verdiep je in het onderwijssysteem in het land van herkomst. Maak zo nodig gebruik van kennis van collega’s op basis van eigen ervaring of eerdere ervaringen met leerlingen.
    • Win zo mogelijk informatie in bij de vorige school.
  • Is de leerling in staat zelfstandig te (ver)werken?
• De ideale situatie: Start met iedere nieuwe leerling met een rekengesprek, een verkennend gesprek over getallen:
  • Wat kan de leerling in de eigen taal? Maak eventueel gebruik van een tolk of een vertaalapp.
  • Ook wanneer de leerling niet eerder naar school is geweest, wil dat niet zeggen dat hij/zij niet kan rekenen. Zelfs als de kale sommen niet bekend zijn, kan er informele rekenkennis aanwezig zijn. (Gecijferdheid.nl)
  • Wat weet de leerling al van getallen?
  • Laat de leerling alle getallenkennis noteren in een persoonlijk rekenschrift.
  • Wat kan een leerling in eenvoudige gecijferde situaties?
  • Kan een leerling met ondersteunende materialen sneller of beter tot een oplossing komen?
• Als je een begintoets afneemt met kale sommen (+ – x : ), toets dan in stapjes. Geef niet de hele toets in één keer zodat je kan differentiëren.
• Observeer tijdens de toets, hoe werkt een leerling? Er is veel informatie naast de goede antwoorden.
  • Snel klaar?
  • Snel afgeleid?
  • Werkt door als het moeilijk lijkt?
  • Vraagt hulp?

Indelen in leerroutes

Over het algemeen wordt op basis van leerbaarheid en beheersingsniveau Nederlands bepaald in welke route de leerling geplaatst zal worden. (Leerlijnen op LOWAN.nl)
Dat betekent dat het reken-wiskundeniveau niet leidend is. In de reken-wiskundeles kunnen hierdoor grote verschillen in reken-wiskundeniveaus bestaan. De meeste ISK’s gaan uit van onderstaande drie routes.

• Route 1
  • Potentieel uitstroomniveau praktijkonderwijs, vso/begeleid werk, inburgering.
• Route 2
  • Potentieel uitstroomniveau vmbo basis/mbo entree, mbo 2.
• Route 3
  • Potentieel uitstroomniveau vmbo kader/gl/t, havo, vwo/mbo3, mbo4, vavo, hbo(-schakel).

Lesstof bij routes en leerlijnen

Bijna alle leerlingen stromen uit naar vervolgonderwijs/werk. Toch is het belangrijk om in route 1 en 2 kennis te hebben van (de opbouw van) de rekendoelen van het basisonderwijs. Hieronder vind je de links naar de juiste informatie die je nodig hebt om de leerling naar het passend uitstroomniveau te begeleiden.

• Route 1:
  • Kennis van leerlijn rekenen-po of weten waar deze te vinden zijn:
    • SLO Leerlijn rekenen.
  • De passende perspectieven bieden handvatten om te overwegen wat je leerlingen aanbiedt die extra ondersteuning nodig hebben en wat je deze leerlingen juist niet aanbiedt. (SLO.nl)
  • Gecijferdheid in de maatschappij, praktische opdrachten. (SLO.nl)
• Route 2:
  • Kennis van leerlijn rekenen-po, wiskunde-vo, rekenen mbo:
    • SLO Leerlijn rekenen en wiskunde.
    • Bij uitstroomgroepen/in de schakelfase werken uit boeken regulier vo/mbo.
• Route 3:
  • Kennis van leerlijn rekenen-po, wiskunde-vo, rekenen mbo:
    • SLO Leerlijn rekenen en wiskunde.
    • Bij uitstroomgroepen/in de schakelfase werken uit boeken regulier vo/mbo.
  • Links naar alle doelen:
    • SLO PO
    • SLO VO
    • MBO rekeneisen

Volg het proces

Om te kunnen blijven aansluiten bij je leerlingen is het noodzakelijk hun vorderingen en hiaten in beeld te houden. Naast toetsgegevens is motivatie en sociaal emotioneel welbevinden van invloed op de best passende aanpak van de leerling.

• Observeer elke les:
  • Snelheid (hoe snel klaar)
  • Motivatie
  • Werkhouding
  • Strategiekeuze (steeds hetzelfde)
  • Onderwijsbehoefte (hoe leert iemand).
• Toets regelmatig de vooruitgang. Op wat nog niet lukt geef je instructie.
• Gebruik materiaal adaptief:
  • Bij veel fouten herhalen.
  • Durf bij weinig fouten lessen over te slaan: je hebt weinig tijd.
• Keuzes maken: wat bied je aan, wat leer je leerlingen, en wat leer je hen niet? Binnen passende perspectieven wordt voor de niveaus 1F en 2F aangegeven welke onderdelen geskipt kunnen worden. (SLO.nl)
• Bied rekenen én wiskunde aan, afhankelijk van uitstroom:
  • Gebruik de methode van de school waar de leerling naar uitstroomt, zorg dat ze de voorliggende stof beheersen:
    • Richting MBO, leg de focus op rekenen
    • Bij beheersing van 2F rekenen, leg de focus op rekenen
  • Zie ook: differentiatie.
• Check of zelfredzaamheid in de wereld van getallen toeneemt.