Een gangbaar onderscheid is:
- Ontluikende geletterdheid. Dit is het eerste begin waarin geschreven taal een rol gaat spelen in het leven van een kind. Hierbij gaat het om kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar.
- Beginnende geletterdheid. Dit is het groeiende inzicht in de functies van geschreven taal, inzicht in het alfabetisch schrift en het verband tussen gesproken en geschreven taal. Een kind in deze fase leert eenvoudige woorden te verklanken, betekenis te verlenen aan geschreven taal en om woordjes te schrijven. Hierbij gaat het om kinderen in groep 1, 2 en 3.
- Gevorderde geletterdheid. In deze fase kunnen kinderen steeds sneller woorden herkennen en betekenis toekennen aan geschreven taal. In deze fase ontwikkelt ook het werken met teksten en het omzetten van gedachten en ideeën in geschreven taal. Hierbij gaat het om kinderen in groep 4 tot en met 8.
- Functionele geletterdheid. Aan het einde van de basisschool behoort een kind functioneel geletterd te zijn. Dat wil zeggen dat hij/zij in staat is om geschreven taal te lezen en schrijven in situaties in het maatschappelijk leven. Denk hierbij aan het lezen van een handleiding.” (Bron: Wij-leren.nl)
De ontwikkellijn geletterdheid is onderverdeeld in 7 subcategorieën: luisteren, klanken, klankstukken, kennismaken met rijmen, woorden en zinnen, oriëntatie op verhaal en tekst, relatie en functie van geschreven en gesproken taal. De beschreven ontwikkeldoelen geletterdheid sluiten aan bij de aanbodsdoelen van de LOWAN-leerlijnen 3-8 domein technisch lezen en begrijpend lezen. Nieuwkomerskleuters kunnen zich in verschillende mate in de verschillende subcategorieën ontwikkelen dus in sommige categorieën is de ontwikkeling soms meer zichtbaar dan in een andere categorie. Hierop is de moedertaal en de ontwikkeling in de moedertaal van invloed.
Voorwaardelijke doelen
De voorwaardelijke doelen zijn de doelen die voorwaardelijk zijn om de minimum en streefdoelen te kunnen behalen en vormen de basis.
De leerkracht begrijpt wat het kind bedoelt.
Vanuit een rijke leeromgeving die is ingericht op de onderwijsbehoefte van de nieuwkomer.
Minimum doelen
De minimum doelen zijn de doelen die alle nieuwkomerskleuters in het eerste jaar dat zij onderwijs in Nederland volgen ten minste moeten behalen. Lukt dit niet dan is het erg belangrijk om extra na te gaan welke onderwijsbehoeften de nieuwkomerskleuter heeft en waarom deze leerling zich minder snel ontwikkelt m.b.t. desbetreffend vakgebied/domein.
Juf Lisa oefent met het onderscheid tussen lange en korte klanken.
Juf Lisa klapt de 'nieuwe' woorden in klankstukken.
Episodekaarten
Streefdoelen alle kleuters
De streefdoelen alle kleuters zijn de doelen die voor alle nieuwkomerskleuters in het eerste jaar dat zij onderwijs in Nederlands volgen worden nagestreefd.
Bijvoorbeeld: zandbak, ritssluiting of plakband.
Extra streefdoelen
De extra streefdoelen zijn de doelen voor de kleuters die meer aankunnen.