Doorstroom 11+ jarigen
De 11/12 jarige waar stroomt die naar door na 1 jaar taalklas? Een reguliere VO-school, een ISK of een kopklas. Wat is wijsheid?
Doorstroom 11+ jarigen
Een aantal leerlingen heeft, na 40 weken onderwijs, de leeftijd om direct naar het voortgezet onderwijs (VO) uit te stromen. In sommige situaties stroomt de leerling uit naar een Internationale schakelklas (ISK) voor een tweede jaar taalonderwijs. In andere gevallen stroomt de leerling direct uit naar een kopklas of het reguliere VO. Wat is wijsheid?
Ook voor meerderejaars nieuwkomers die al in een reguliere basisschoolklas zitten, kan het moeilijk zijn om een passend advies VO te geven. Ga tijdig in gesprek met mogelijke vervolgscholen in het VO. Vraag aan deze scholen wat er nodig is om daar te starten. In sommige regio’s kan ook het Samenwerkingsverband PO en/of VO meedenken over een passende vervolgplek.
Meerjarenmodel
Goed om te weten is dat de leerling na een jaar taalklas nog niet klaar is met het leren van de taal, maar heeft wel een goede basis dagelijks algemene taal (DAT) om aan te kunnen sluiten bij de reguliere groep. Gemiddeld duurt het vijf jaar om een nieuwe taal te leren tot het niveau van een moedertaalspreker. Er is daarom ook NT2-ondersteuning nodig op de volgende plek waar de nieuwkomer terecht komt. (bron: Ruimte voor nieuwe talenten)
Doorstroom naar de ISK
Oudere leerlingen stromen soms direct door vanuit de taalklas naar een ISK (internationale schakelklas). In het basisonderwijs is er een eerstejaarsbekostiging en in het voortgezet onderwijs is er een tweejarige bekostiging.
E-learning voor ISK docent
Voor startende ISK docenten is deze e-learning gemaakt. Wellicht kan dit jou helpen om een beeld te krijgen van hoe er bij een ISK gewerkt wordt.
Doorstroomperspectief
Het doorstroomperspectief laat voor iedere leerling de leergroei en het leertempo van het eerste jaar zien. Doordat je zowel kwalitatieve gegevens middels observaties, als kwantitatieve (toets)gegevens hebt vastgelegd, creëer je een compleet beeld van de leerling. Je neemt hier ook eventuele belemmerende factoren in mee. Dit is jouw basis voor het niveauadvies richting het VO.
Tips voor VO-scholen
Op de pagina’s van LOWAN-VO veel informatie en filmpjes met tips voor VO-docenten. Praktische handreiking ‘O jee, een NT2 leerling in de klas!’ en mooie filmpjes waar de praktische tips expliciet worden gemaakt.
Hoe werken ze op de ISK?
Binnen de ISK’s wordt er gewerkt met routes. Binnen de routes werken leerlingen aan streefdoelen NT2. Aan de hand van deze streefdoelen werken leerlingen naar A1-A2-B1 niveau toe. Op de pagina’s van LOWAN-VO is deze informatie goed beschreven. Bij een overdracht naar de ISK is het helpend om zicht te hebben op de leerlijnen waar de ISK mee werkt.
video's
ISK uitleggen aan leerlingen en ouders
In vele talen beschikbaar
Vier video’s die een beeld geven van de ISK in relatie tot het Nederlandse onderwijssysteem. Deze video’s zijn uitermate geschikt voor leerlingen en ouders die het Nederlands niet goed beheersen en meer willen weten van de ISK en het Nederlandse onderwijssysteem.
Bekijk de video’sDoorstroom naar een kopklas
Een andere mogelijkheid die in het land voorkomt is de kopklas of voetklas. Dit is een klas waar leerlingen gedeeltelijk of full time naar toe gaan om hen voor te bereiden op het reguliere onderwijs in het VO.
Kopklas en ondersteuning
In Haarlem is er een jaar kopklas mogelijk voordat leerlingen naar het VO gaan. De leerlingen maken in dit jaar minimaal een sprong van 15dle op 3 vakgebieden, het niveau van uitstroom is niet relevant bij selectie. Vervolgens is er ondersteuning voor het VO zodat er een doorgaande leerlijn blijft.
Topklas in Tilburg
In Tilburg is er een topklas voor leerlingen die op het punt staan de overgang naar het VO te maken. Deze leerlingen hebben de capaciteiten en de motivatie om naar VMBO-T of hoger te gaan, maar de taalachterstand belemmert hen bij de overgang naar de vorm van VO die bij hun capaciteiten past.
ISK zit vol, kopklas?
Dilemma
Vraag vanuit webinar maart 2023:
“Wat zijn de mogelijkheden voor kinderen die een jaar in de taalklas zaten, 12 jaar zijn en wat kan op ISK? De ISK’s in de regio geven aan de kinderen van 12 jaar niet aan te kunnen nemen. Hoe gaan anderen hier mee om?”
In het filmpje hiernaast (webinar LOWAN-PO nov. ’22) vertelt Lenneke over de kopklas opzet in Haarlem en deelt haar ervaring.
Lenneke Grobbe heeft jarenlange ervaring in het onderwijs onder andere bij ITK Haarlem en bij LOWAN. Ze was actief als leerkracht, intern begeleider, zorgcoördinator, adviseur en ambulant begeleider. Op dit moment denkt ze mee met iedereen die behoefte heeft aan een spar-maatje.
Doorstroom naar het VO
Sommige leerlingen stromen vanuit een taalklas door naar een bovenbouwklas in het primair onderwijs. Voor deze groep leerlingen komt het advies voor het voortgezet onderwijs snel dichterbij. Vanuit de gedachte dat een taal leren vijf jaar duurt weten we dat de leerling meestal nog niet op taalniveau van leeftijdsgenoten zit. Hoe bepaal je het advies voor een VO-school?
Wat verwacht het VO?
Een leerling die instroomt in de brugklas
In de nieuwkomersschool in Sneek wordt ernaar gestreefd dat leerlingen met de gevraagde resultaten uitstromen naar een bepaalde vorm van voortgezet onderwijs. De ervaring van de afgelopen jaren heeft laten zien dat bij het behalen van streefdoelen (zie afbeelding hiernaast en via link), de leerling met succes het VO kan doorlopen. Dit schema is niet alleen handig als leidraad voor de leerkrachten, maar het helpt ook heel goed bij de uitleg aan ouders.
VO schema
Hoe bepaal je het advies?
Zorg dat je de hele schoolloopbaan in Nederland, qua leerrendement/scores, in beeld hebt. Schets een compleet beeld van het kind m.b.v. kwalitatieve/ kwantitatieve gegevens. Gebruik zowel observatie- als toetsgegevens. Toetsgevens bij nieuwkomers gebruik je om het leerrendement in beeld te brengen, je bekijkt dit dus steeds vanuit de groei van de leerling. Het kan helpend zijn om naast dit beeld ook een (non-) verbale IQ toets af te nemen, in de bijlage meer informatie hierover.
De grote oversteek
De ‘Grote Oversteek’ is een programma speciaal voor leerlingen uit groep acht en hun ouders. De leerlingen en ouders worden zowel voor, tijdens als na de overstap naar de middelbare school gecoacht bij de uitdagingen rondom deze spannende periode. Halverwege groep acht wordt gestart met de coaching die pas stopt nadat de jongere de eerste maanden op de nieuwe middelbare school heeft doorlopen. Dit kan een mooie steun zijn voor leerlingen en ouders voor wie het VO-systeem nieuw is.
Gesprek met VO-scholen
Er zijn verschillende mogelijkheden om te zorgen voor een goede vervolgplek in het VO. De meest voorkomende is het gesprek met mogelijke VO-scholen. Hierbij enkele tips voor het gesprek:
- Betrek samenwerkingsverbanden (PO en VO).
- Bespreek de onderwijsbehoeften van de leerling en denk mee over de (extra) ondersteuning.
- Deel jouw kennis over het begeleiden van nieuwkomers bijvoorbeeld aan de hand van het meerjarenmodel en tips uit de handreiking ‘O jee, een NT2 leerling in de klas!’.
Ondersteuning voor in het VO
Leerling heeft recht op extra tijd
Zorg dat het bij alle docenten bekend is dat de leerling nog maar relatief kort in Nederland is! Dat kan door bijvoorbeeld een NT2-kaart, die de leerling op zijn tafel legt, net zoals dat bij een dyslectische leerling gebeurt. Niet iedere leerling vindt dat prettig. Je kunt ook een kaart met personalia erop gebruiken, die door de mentor verspreid wordt onder de docenten die de leerling in de klas hebben.
Inzet van Google Translate
Soms kan je met eenvoudige handvatten al heel veel bereiken. Bijvoorbeeld toestaan dat de leerling Google Translate mag gebruiken tijdens de les. Voor de leerling die een goede opleiding in het land van herkomst heeft gehad, kan even een woord vertalen helpen om de context van de tekst beter te begrijpen. Zo ook even navragen of de leerling de instructie heeft begrepen door het in eigen woorden na te laten vertellen, kan een groot verschil maken.
Ouders
Bedenk het volgende:
- De VO school is wéér een nieuwe stap!
- Begrijpen deze ouders alle brieven?
- Kunnen ze mails lezen? Hebben zij (en dus ook hun kind) een computer?
- Begrijpen ouders iets van Magister?
- Als ze niet op oudergesprek komen, wat kan daarvan de oorzaak zijn?
- Maken jullie gebruik van een tolk bij oudergesprekken?