Hoe maak je drinkwater?
Hoe maak je drinkwater?
De kwestie
Het is al weken warm en droog in Nederland. Een watertekort dreigt. Wat nu? De leerlingen bedenken dat je natuurwater kunt gebruiken om drinkwater te maken. Het fragment begint als Adnan vertelt hoe dat in Syrië ging.
Wie zie je?
| Kostya (9) uit Rusland Adnan (12) uit Syrië Sama (9) uit Syrië Kostya zit een half jaar in de nieuwkomersklas. Adnan en Sama bijna een schooljaar. Zij zijn door de oorlog in Syrië een tijd niet naar school geweest. |
Transcript
A: Ja maar in de natuur in mijn land wij pakken de water uit de natuur. Ik denk, dit is beetje gevaarlijk. … Je moet de water op de vuur, dan de water gaat heel heet, dan alle bacteries gaan weg. Maar is niet, is beetje gevaarlijk.
LK: Ja, om water op het vuur te doen.
A: Nee, omdat je pakt water van de rivier.
S: Ja, en de rivier zijn vieze dingen.
LK: Ah, dus jij zegt we kunnen rivierwater gebruiken.
Mooie punten
-
De leerkracht gaat door op onverwachte inhoud die de kinderen aandragen
Leerlingen verbinden eigen ervaringen aan het onderwerp. In Syrië moesten ze rivierwater gebruiken om te drinken. Dit is voor de leerkracht een onverwachte wending. Ze toont interesse en nodigt uit om meer te vertellen.
-
Er ontstaat betekenisonderhandeling: wat bedoel je precies?
Adnan vertelt dat water koken gevaarlijk kan zijn. De leerkracht checkt of ze begrepen heeft wat hij bedoelt met ‘gevaarlijk’: “Ja, om water op het vuur te doen”. Maar dat blijkt niet wat Adnan bedoelde: “Nee, omdat je pakt water van de rivier.” Hier zijn leerkracht en leerling bezig met betekenisonderhandeling. De leerkracht daagt Adnan uit om zijn bedoelingen duidelijker te maken: uitgedaagde taalproductie. En dat gebeurt op een natuurlijke manier, gewoon in het gesprek. De focus blijft op de inhoud gericht.
-
De leerkracht moedigt de leerlingen aan met luisterresponsen
De leerkracht laat met luisterresponsen merken dat ze de leerlingen volgt. Ze zegt ‘hmmm’ en knikt. Dat moedigt de kinderen aan om verder te gaan met hun verhaal. Zo schept de leerkracht ruimte voor uitgebreide bijdragen van de kinderen. In lange beurten kunnen ze hun ervaringen verwoorden.
-
Dit taaldenkgesprek daagt de kinderen uit tot complexe taaldenkfuncties
Adnan en Sama verwoorden complexe taaldenkfuncties en gebruiken daar al diverse signaalwoorden bij. Ze ordenen bijvoorbeeld de aanpak van het water zuiveren in chronologische stappen. Daarbij gebruiken ze vaak het signaalwoord ‘dan’. Ze gebruiken ook moeilijker signaalwoorden. Bijvoorbeeld bij een conclusie: “Omdat in mijn land we hebben niet geen water”. En bij een voorwaardelijke relatie: “Als soms niet in de zak en dan we moeten die kleine…”
Lastige punten en tips
-
Kostya heeft andere ervaringen dan Adnan en Sama
In dit fragment komt Kostya niet aan het woord en heeft hij moeite zijn klasgenoten te volgen. Sama en Adnan begrijpen elkaar heel goed, omdat ze deze ervaringen delen. Kostya heeft andere ervaringen. Daardoor is het voor hem moeilijk om Adnan en Sama goed te begrijpen.
Tip
Zorg dat het normaal is om dingen zo goed mogelijk aan elkaar uit te leggen. Het is niet gek als je de ander niet helemaal kunt volgen! In het fragment zie je dat de leerkracht vraagt of Sama nog eens aan Kostya wil uitleggen wat ze bedoelt. Dat werkt twee kanten op: Kostya blijft bij het gesprek betrokken én Sama krijgt nog een keer de kans om haar bedoeling onder woorden te brengen. Dus: extra uitgedaagde taalproductie om taalvaardiger te worden!
Ervaring van de leerkracht
“De kinderen brengen allerlei kennis over waterzuivering in. In dit fragment hoor je vooral Sama en Adnan, maar Kostya blijkt later in het gesprek ook veel te weten. Hij vertelde bijvoorbeeld dat je bananenschillen kunt gebruiken om water te zuiveren. Ik realiseerde me weer eens hoe waardevol voorkennis en ervaring van nieuwkomers kunnen zijn!”