Sirene

We starten de dag met alle Oekraïense kinderen bij elkaar aan een tafel in de aula. Niet alleen de kinderen uit onze nieuwkomersklas, maar ook de kinderen uit de reguliere groepen.

Vanmiddag is er een brandoefening. Dit betekent een alarm door de hele school, snel in de klas verzamelen en dan zo vlug en georganiseerd mogelijk gezamenlijk naar buiten.  Hoe beter de kinderen weten wat er gaat gebeuren, hoe rustiger ze reageren in het moment. We hopen hiermee paniek en angst te voorkomen, maar het blijft deels onvoorspelbaar wat de situatie in hun lijf met ze doet.

Ik vraag aan de kinderen waarom zij denken dat ze bij mij zitten. ‘Ik weet’, zegt Yvan, ‘wij hebben oorlog’. Yvan neemt ook meteen het gesprek over. ‘Wie heeft in Oekraïne sirene gehoord?’ De vingers gaan omhoog. Yvan stelt spontaan de volgende vraag. ‘Wie moest onder de grond wachten?’ Weer gaan er een aantal vingers omhoog. Met weinig woorden gebeurt er iets in de groep. Een aantal kinderen geeft elkaar een knuffel. Ik probeer zo duidelijk mogelijk uit te leggen wat er vanmiddag gaat gebeuren en waarom.

In mijn eigen klas besteed ik hier natuurlijk ook uitgebreid aandacht aan. De kinderen uit Syrië, Pakistan, Irak, ze hebben allemaal andere ervaringen met het horen van een sirene.

Het is bijna kwart voor 2. We zijn aan het knutselen, maar ik voel in mijn eigen lijf de spanning toenemen. Hoe gaan ze reageren? De paniek en angst die sommige kinderen kunnen laten zien bij bepaalde situaties, snijden soms dwars door mijn ziel. Ik vind deze situatie spannender dan het alarm om 12 uur op de eerste maandag van de maand. Dan blijven alle leerlingen in het lokaal en heb ik alle rust en tijd om te anticiperen op wat er gebeurt. Dat alarm bereiden we ook altijd goed voor. In de ochtend luisteren we weer even samen naar het geluid van de sirene. Tevens leg ik uit dat het is om te oefenen of we in Nederland allemaal de sirene goed kunnen horen,  zodat we als er ergens een brand is met veel rook we ramen en deuren moeten sluiten. Om kwart voor 12 herhaal ik dit nog even kort, maar om 12 uur als de sirene gaat,  besteed ik er zichtbaar niet veel aandacht aan. Wel sta ik bewust bij bepaalde kinderen in de buurt, zodat mijn fysieke aanwezigheid rust kan geven. En wat is het toch fijn dat we met zijn tweeën in de klas zijn! We kunnen altijd inspringen op individuele kinderen, terwijl de ander de klas overneemt.

Het is kwart voor 2. De oefening begint. Het alarm gaat niet, maar een collega roept ‘brand,  brand!’ Ik sta bij de deur met aan mijn hand 1 leerling, waarvan ik niet weet hoe hij gaat reageren. De andere kinderen komen rustig in de rij met mijn collega als laatste. Mijn ogen schieten heen en weer over de gezichten. Signaleer ik iets? Het gaat goed en we lopen rustig naar buiten. 5 min later zitten we alweer  in de klas en knutselen we verder. Het is goed verlopen. Zelfs zo goed, dat een leerling vraagt ‘juf, wanneer gaan we sirene doen?’