Taalsteun
Hoe ziet taalsteun eruit in de praktijk en welke vormen van taalsteun zijn er?
Taalsteun
Vanaf het moment dat nieuwkomers instromen in het Nederlandse onderwijssysteem tot gemiddeld vijf jaar daarna, heeft een leerling steun nodig om de nieuwe taal te begrijpen. In het meerjarenmodel is deze behoefte aan ondersteuning visueel weergegeven. Hoe ziet taalsteun eruit in de praktijk en welke vormen van taalsteun zijn er?
Interactieve en geplande taalsteun
Taalsteun wordt ingedeeld in twee categorieën, namelijk interactieve en geplande taalsteun. Interactieve taalsteun kan altijd plaatsvinden. Dit is het bewustzijn dat de leerling met iedere interactie de nieuwe taal aan het leren en oefenen is. Als onderwijsprofessional geef je feedback en geef je de leerling oefenruimte. Ook medeleerlingen hebben hier een rol in. Bij geplande taalsteun organiseer je het moment, de vorm en de duur van de steun. Op deze pagina vind je meer informatie over vormen van interactieve en geplande taalsteun.
Interactieve taalsteun
Doel: Taalfeedback en uitbreiding in het moment
Deze vorm van taalsteun kun je altijd toepassen. Wanneer er een interactie met de leerling plaatsvindt, geef je feedback door de taaluiting te herformuleren en uit te breiden. Je biedt de leerling de kans om de juiste en uitgebreide vorm van de taaluiting te horen en de woordenschat uit te breiden. Daarnaast creëer je oefenmomenten voor de leerling om de nieuwe taal actief te gebruiken.
Doel: Taal leer je in interactie met anderen.
Een taal leer je door een rijk aanbod, oefening en in interactie met anderen. Maak hier gebruik van in de klas. Koppel een nieuwkomer aan een leerling die kan helpen om de taal uit te breiden. Zet coöperatieve werkvormen in. Laat ze samen op verschillende manieren met taal bezig zijn zoals spreken, schrijven en lezen. Met een taalmaatje zorg je voor oefenkansen en feedback voor de leerling.
Doel: Door inzet van thuistaal leer je een nieuwe taal sneller.
Leerlingen kennen woorden en concepten vaak al in hun thuistaal. Door een woord of concept te vertalen wordt deze kennis aangesproken en wordt de connectie met het nieuwe label (het nieuwe woord) snel gemaakt. Hiervoor kun je bijvoorbeeld vertaalsites of AI inzetten. De leerling wordt bovendien zelfstandiger als deze iets kan opzoeken in de thuistaal. Maak hier gebruik van door de thuistaal in te zetten in interacties tussen leerlingen, bij opdrachten en pre-teaching.
Meertalige leerlingen ondersteunen
Lees deze publicatie van een wetenschappelijke overzichtsstudie over taalsteun bij het leesonderwijs.
Meertalige leerlingen ondersteunen bij het leesonderwijs
Geplande taalsteun
Doel: Taal en structuur bieden in de omgeving
Maak routines en plaatsten in de klas voorspelbaar en duidelijk met pictogrammen. Hang bijvoorbeeld naast de planning van de dag of de klassenregels pictogrammen zodat je de geschreven taal ondersteund.
Doel: De zelfstandigheid van de leerling vergroten
Zorg dat de leerling handvatten heeft tijdens opdrachten. Is er bijvoorbeeld een maatje in de klas om vragen aan te stellen? Kan de leerling een digitaal hulpmiddel gebruiken om de thuistaal in te zetten? Is er een beeldwoordenboek?
Doel: toetsen wat je wilt toetsen
Toetsresultaten kunnen een vertekend beeld geven doordat de gebruikte taal te moeilijk is. Zorg voor beleid op school rondom toetsen met nieuwkomers. Bied je ondersteuning? Doe dit structureel. Je kan denken aan het uitleggen van schooltaalwoorden bij opdrachten of meer tijd geven.
Kwaliteitskaart Taalsteun
Deze kwaliteitskaart is ontwikkeld door Hogeschool de Kempel. In de kwaliteitskaart staan criteria voor kwalitatief goede taalsteun als doelen voor de leerkracht geformuleerd.
De concretisering met voorbeelden staat eronder uitgewerkt.

Taalsteun kennis versterken via webinars
Doel: De leerling kan voorkennis activeren of kennis uitbreiden voorafgaand aan de les.
Zet taalsteun in voorafgaand aan de instructie als een vorm van pre-teaching. Dit kan op verschillende manieren. Biedt nieuwe woorden aan in gesprekken, met ondersteund tekenen of via teksten die je vertaalt in de thuistaal indien dit mogelijk is.
Doel: De leerling kan de instructie beter volgen door ondersteuning.
Tijdens de instructie kun je kernwoorden herhalen, onderstrepen en visualiseren door middel van het opzoeken van een afbeelding op het digibord. Dit maakt het makkelijker voor de leerling om de instructie te volgen.
Doel: De leerling wordt bij de hand genomen om de nieuwe stof op verschillende manieren te verwerken.
Ook tijdens verwerkingsopdrachten is de nieuwkomersleerling gebaat bij steun. Denk bijvoorbeeld aan het samenwerken met een maatje tijdens opdrachten uit het werkboek, het inzetten van de thuistaal en het gebruiken van een schrijfkader voor het schriftelijk verwerken van opdrachten. Ook re-teaching kan een sterk middel zijn om de lesstof herhaald aan te bieden.
Anderen bekeken ook
Moet weg
In het filmpje hiernaast is mooi in beeld gebracht bij een oudergesprek niet alleen taal de barrière is. In de video is te zien hoe een pedagogisch medewerker op de peuterspeelzaal dat lastige gesprek aangaat met anderstalige ouders. Hoe maak je duidelijk aan ouders dat zij hun kind thuis beter kunnen stimuleren bij zijn ontwikkeling?
Dank aan Leerkracht24.
Moet weg
Ouderbetrokkenheid is belangrijk voor de schoolprestaties van leerlingen, vooral wanneer het gaat om nieuwkomers in het onderwijs. Perla Thissen benoemde in haar presentatie verschillende technieken om als leraar de ouderbetrokkenheid te vergroten. Er werd ook ingegaan op de invloed van cultuur.
Oudergesprekken
Hieronder vind je handvatten voor gesprekken met nieuwkomersouders en informatie over het inzetten van tolken.
Moet weg
Moet weg
Moet weg
Moet weg
moet weg