Werken aan sociale ontwikkeling
Op deze plek vind je voorbeelden van een systematische aanpak voor sociaal-emotioneel welbevinden op school, lesmaterialen en vakliteratuur.
Sociaal emotionele ontwikkeling
Een goede aanpak voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen op school is belangrijk voor alle leerlingen. Leerlingen komen met verschillende achtergronden de school binnen. Het is alleen al heel spannend om naar een nieuwe school te gaan, in een land waarvan je de taal nog niet beheerst. Het is voor alle leerlingen prettig om meteen goed te worden opgenomen binnen de school en in de klas. De school heeft de taak om, naast het creëren van een prettig leerklimaat, in kaart te brengen en te volgen hoe het met het kind gaat. Een systematische aanpak voor sociaal-emotionele ontwikkeling draagt bij aan het welbevinden van de individuele leerling, het groepsgevoel en de gehele sfeer in de school. Op deze plek vind je voorbeelden van een systematische aanpak voor sociaal-emotioneel welbevinden op school, lesmaterialen en vakliteratuur.
Beginsituatie vaststellen
Om leerlingen systematisch te kunnen volgen, is het van belang om een goed beeld te hebben van het kind. Verzamel zoveel mogelijk informatie door:
- In gesprek te gaan met ouders en de leerling zelf
- Informatie vanuit eerdere scholen op te halen
- Observaties in de eerste periode.
Leerlijn SEO
Het SLO heeft vanuit kerndoel 34 leerlijnen opgesteld voor de sociaal-emotioneel ontwikkeling. Deze geldt voor alle leerlingen in de basisschool. Hier vind je daar meer informatie over.
Lesmaterialen
Wil je weten hoe je kan werken aan groepsvorming? Of hoe je over gevoelens in gesprek kan gaan met nieuwkomers. Ken je het boek ‘He, wie ben jij’? Klik dan hier:
Vakliteratuur
Binnen vakliteratuur staat bijvoorbeeld ‘nou dag maar weer’, ‘lesgeven aan nieuwkomers’, ‘de vliegtuigklas’ en ook een mooie podcast van kletsheads ‘welbevinden in meertalige gezinnen’ en nog veel meer.
Uitgelicht
Wekelijkse SEO lessen
Leerkrachten gaven aan onvoldoende kennis te hebben over de achtergrond van gevluchte kinderen. Daarnaast waren er weinig concrete handvaten beschikbaar om te gebruiken in de nieuwkomersklas. Uit deze vraag is TeamUp op School ontstaan. TeamUp bij jou op school? Neem contact op.
Onderzoek: benutten van meertaligheid
In dit onderzoek zijn positieve effecten van de interventie op zowel de motivatie, self-efficacy, het welbevinden en de leerresultaten van de leerlingen. De interventie kan als voorbeeld dienen voor andere scholen die de meertalige achtergronden van leerlingen (beter) willen benutten.
Vreedzame School voor nieuwkomers
Wil je actief werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van nieuwkomerskinderen? En de school als oefenplaats inrichten voor democratisch burgerschap? De Vreedzame School heeft een programma speciaal voor nieuwkomers ontwikkeld. De lessen en activiteiten zijn minder talig en verdeeld over de zes blokken van De Vreedzame School.
Mooie groepslessen
Voor scholen en klassen met alleen nieuwkomersklassen zijn er 10 thema’s te verdelen over ongeveer 20 lessen. Thema’s zijn onder andere: wie ben ik, thuis, feesten en andere belangrijke dagen, spel en spelen, vriendschap en afscheid nemen. Doel is de kinderen op verhaal te laten komen om zo hun veerkracht te versterken.
Verwerkingsboek leerlingen
Driestar educatief heeft een verwerkingsboek voor nieuwkomers ontwikkeld. Kinderen met een migratie-achtergrond gaan met creatieve opdrachtjes aan de slag om herinneringen een plek te geven. Aanbevolen voor leerkrachten die de veerkracht van genoemde kinderen willen vergroten.
He, wie ben jij
Hé, wie ben jij? is een groot kleurrijk ontdekboek dat kinderen laat kennismaken met de diversiteit van mensen en culturen aan de hand van 20 leeftijdgenootjes die hen meenemen door hun leven en die antwoord geven op 9 vragen. Dit boek sluit aan bij thema’s als: uiterlijk, Wie ben ik?, familie, wonen, vervoer, eten, feesten, religie, verschillen en overeenkomsten, activiteiten, culturen, talen etc.
Graziela Dekeyser, postdoctoraal onderzoeker en docent, KULeuven
Plenaire lezing: Dan wil ik een zak over mijn hoofd, juf. Kinderen over socio-emotionele ontwikkeling en gevoelens bij meertalig opgroeien.
Het is heel belangrijk dat leerlingen zich thuis voelen op school. Het is belangrijk dat alle kinderen gezien worden en dat verschillen besproken worden. Verschillen dat we er anders uit zien. Graziela Dekeyser geeft aan dat het belangrijk is om in te zetten op een pluralistische aanpak, dus weer niet ‘kleurenblind’.
Instrumenten
Observatielijst SEO
De wereldschool in Schiedam heeft een observatielijst m.b.t. gedrag gemaakt. Je kan per leerlingen aangeven wat je in een periode hebt gezien.
Welbevinden meten
De wereldschool in Schiedam heeft een mooie visuele lijst gemaakt waarop leerlingen kunnen aangeven hoe ze zich voelen in bepaalde gebieden.
Praten over gevoelens
Werkbladen en kaartjes om over gevoelens te praten. Ontwikkeld in de ‘corona/thuis-periode’ maar ook nu nog te gebruiken!
Na het eerste jaar
Welbevinden in meertalige gezinnen
We hebben het over de rol van taalgebruik en taalvaardigheid (die twee zijn moeilijk uit elkaar te houden), over het belang van de bevordering van de cultuur van de thuistaal (of ‘erfgoedtaal’), en we delen tips voor ouders en leerkrachten over wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat de meertalige kinderen in je omgeving gelukkig zijn, zich betrokken voelen en over het algemeen positief in het leven staan!
Ruimte voor nieuwe talenten
Meer dan ooit merken we dat de wereld in beweging is. Kinderen van overal komen de school binnen, brengen nieuwe ervaringen, gewoonten en talen mee. Leerkrachten, intern begeleiders en taalcoördinatoren staan voor nieuwe uitdagingen: welke methode is passend, hoe zorg ik voor een goed leerklimaat en bied ik alle leerlingen precies de juiste ondersteuning? In deze informatieve praktische handreiking wordt er meegedacht rondom vele keuzes waar je als school voor staat rondom onderwijs geven aan nieuwkomers.