7 tips voor sterk klassenmanagement

Voor iedere leerkracht is goed klassenmanagement belangrijk. Maar werk je met nieuwkomers dan is het nóg belangrijker. Nieuwkomers moeten wennen aan hun nieuwe leeromgeving, de taal en culturele diversiteit. In een veilige en gestructureerde leeromgeving verloopt dit proces leerproces makkelijker. In dit artikel delen we achtergrondinformatie en tips voor iedereen met een nieuwkomer in de klas.  

Voor nieuwkomers is het belangrijk dat jouw klaslokaal voorspelbaar en ondersteunend aanvoelt. Dit helpt hen zich sneller thuis te voelen en bevordert hun motivatie en taalontwikkeling. Het creëren van een veilige, gestructureerde leeromgeving draagt bij aan meer betrokkenheid, vooral bij leerlingen die zich sociaal of emotioneel kwetsbaar voelen. 

Goed klassenmanagement heeft zelfs een grotere invloed op leerprestaties dan curriculum of schoolbeleid (Marzano et al., 2003). Vooral de relatie tussen leerkracht en leerling is cruciaal: leerkrachten die investeren in positieve relaties ervaren tot 31% minder gedragsproblemen. Een goede relatie bereik je onder meer door van jouw klas een fijne, voorspelbare en duidelijke leeromgeving te maken. 

Met de volgende 7 tips kun jij als leerkracht een inclusieve en gestructureerde leeromgeving creëren waarin nieuwkomers zich gezien, gehoord en gemotiveerd voelen. 

1. Bouw aan een goede relatie
   Investeer bewust in het leren kennen van je leerlingen. Toon interesse in hun (culturele) achtergrond en geef ruimte voor hun verhalen. De kans is groot dat de leerling een totaal andere schoolcultuur gewend is. Geef een leerling tijd om te wennen en maak verschillen bespreekbaar. Toon oprechte interesse in je leerlingen. Begin de dag met een korte check-in: “Hoe voel je je vandaag?” Gebruik pictogrammen of smileys voor leerlingen die nog weinig Nederlands spreken.
2. Wees voorspelbaar en duidelijk
   Gebruik visuele ondersteuning voor routines en regels. Dit helpt nieuwkomers die de instructietaal nog niet (volledig) beheersen. Zorg voor vaste routines en visuele ondersteuning. Gebruik dagritmekaarten met pictogrammen en/of tekeningen. Neem in de ochtend kort het dagprogramma door. Zo weten leerlingen altijd wat er komt, ook zonder taal.
3. Creëer een veilige leeromgeving
   Zorg voor een sfeer waarin fouten maken mag. Dit verlaagt de drempel om actief deel te nemen, ook als de taal nog beperkt is. Laat zien dat fouten maken mag. Als leerkracht maak je de hele dag door keuzes. Soms pakt iets anders uit dan je had gedacht of ben je iets vergeten. Helemaal niet erg. Gebruik een foutje als leermoment voor jezelf en voor de kinderen.
4. Gebruik coöperatieve werkvormen
   Laat leerlingen samenwerken in kleine, diverse groepjes. Dit bevordert taalontwikkeling en sociale integratie. Gebruik coöperatieve werkvormen. Laat leerlingen in tweetallen werken met een ‘vraag en antwoord’-kaart. Combineer waar mogelijk een nieuwkomer met een taalsterke leerling.
5. Differentieer in instructie
   Pas je uitleg aan op taalniveau en voorkennis. Probeer niveaugroepen te maken en gebruik gebaren, herhaling en visuele hulpmiddelen. Gebruik bij absolute nieuwkomers eenvoudige taal en visuele ondersteuning. Leg een opdracht uit met korte zinnen, wijs naar afbeeldingen en laat het daarna zien. Vraag een leerling om het na te doen.
6. Reageer positief op gedrag
   Beloon gewenst gedrag expliciet. Dit helpt nieuwkomers begrijpen wat er van hen verwacht wordt. Geef duidelijke complimenten. Heeft een leerling een vraag en gebruikt hij bijvoorbeeld het afgesproken vragenblokje, grijp dit dan aan om hem een compliment te geven én om tegelijkertijd andere leerlingen te laten zien wat je van hen verwacht.
7. Reflecteer regelmatig
   Evalueer je aanpak en vraag feedback van leerlingen. Wat werkt goed? Wat kan beter? Vraag feedback aan je leerlingen en stuur bij. Laat leerlingen bijvoorbeeld  met gekleurde kaartjes aangeven hoe ze de les vonden: groen = duidelijk, oranje = soms lastig, rood = moeilijk.

Met aandacht, structuur en oprechte betrokkenheid maak jij als leerkracht voor nieuwkomers het verschil. Wil je advies over hoe je jouw klassenmanagement kunt versterken? Bespreek dit dan met je collega’s (medeleerkrachten, kwaliteitscoördinator en/of schoolleider). Het invullen en bespreken van de LOWAN-zelfscan kan hierbij een ondersteunend instrument zijn.   

Verder lezen?

Onderwijsbehoeften bij nieuwkomers – Artikel 
Op de website van het NWO een themapagina over klassenmanagement.