Taaldenkgesprekken – wat en waarom

Voor nieuwkomers vormen taaldenkgesprekken een spannende bron van impliciete taalverwerving (Kuijs & Damhuis, 2019). Dat is niet alleen van belang in de eerste fasen van hun tweede-taalverwerving, maar ook nadat zij uit specifieke taal- of schakelklassen zijn ingestroomd in het reguliere onderwijs. Voor deze leerlingen is continue  aandacht voor taal vereist (Schrijfgroep LPTN, 2017).

In een taaldenkgesprek krijgen leerlingen taalaanbod dat zij dankzij de context kunnen begrijpen (inputhypothese: Krashen, 1981). Zij verwoorden hun eigen ideeën actief en uitgebreid (outputhypothese, pushed output: Swain, 1985; uitgedaagde taalproductie: Damhuis, 2008). Terwijl leerlingen bij taalaanbod gericht zijn op de betekenis van taal, dwingt taalproductie hen om ook op de taalvorm te letten: zij moeten betekenissen in taalvormen gieten. Dit zet hun taalleermechanisme in werking: ze merken op wat ze nog niet weten, zijn daarop gespitst en destilleren dat uit taalaanbod en feedback die ze op dat moment krijgen, en voegen het toe aan hun kennis van de taal (Damhuis & Litjens, 2003). De taalkennis die leerlingen zo verwerven, kan alle taalniveaus betreffen, zoals uitspraak, woordenschat, zinsvorming, pragmatiek. De sociale interactie (Vygotsky, 1986) zorgt voor afstemming en gelegenheid tot betekenisonderhandeling tussen leerlingen en hun gesprekspartners. Zo wordt een zone van naaste ontwikkeling gecreëerd binnen een betekenisvolle context, die motiverend werkt.