Traumasensitief lesgeven – vragen uit webinars

Hélène van Oudheusden is pedagogisch & personal coach voor leraren voor nieuwkomers. Ze schreef het boek Teaching Refugee Children en geeft workshops over traumasensitief lesgeven. Eerder organiseerde ze de studiereizen voor (NT2/ISK) leraren naar Lesbos.

In maar een paar weken is er veel gebeurd op school. De Oekraïense kinderen stromen binnen bij ISK’s en soms ook in het reguliere onderwijs. Deze tijd vraagt om snel schakelen en oplossingen bedenken voor situaties die niet altijd in het ‘systeem’ passen. Samen met LOWAN-VO organiseerde ik in maart 10 webinars voor leraren van ISK/VO. Inspirerende online bijeenkomsten waarin de deelnemers hun actuele vragen stellen en horen hoe collega’s in het hele land het onderwijs voor kinderen uit Oekraïne vormgeven. Met ook aandacht voor de nieuwkomers die al langere tijd in Nederland zijn en die het soms lastig hebben in verband met de aandacht en kansen voor de Oekraïense leerlingen.

Meest gestelde vragen in webinars

Bij de ISK en het VO leven vragen over hoe je traumasensitief lesgeeft.
Trauma is de kwetsing die het kind heeft opgelopen door migratie. Ineens ontworteld zijn betekent dat het kind geraakt is in zijn veiligheid en vertrouwen. Wat vorige week een normaal leven was, bestaat ineens niet meer. In deze media oorlog ziet je leerling online dat er misschien niets meer over is van zijn stad of dorp. De ene leerling wil hier veel over praten, de ander kan teruggetrokken zijn of juist meer agressief worden. Alleen een professional kan vaststellen of er sprake is van trauma. Zie je opvallend gedrag van een kind? Probeer hem dan individuele aandacht te geven na de les en koppel terug naar de zorgcoördinator.

Vanuit het VO extra vragen
1. Hoe houd ik de sfeer goed in de klas met kinderen van verschillende nationaliteiten?
2. Wat kan ik doen voor Oekraïense kinderen, behalve luisteren en tijd en ruimte geven aan hun gevoelens?
Vraag in de groep of nieuwkomers willen praten over deze oorlog. Kinderen uit andere culturen kunnen zich achtergesteld voelen vanwege de warme ontvangst voor Oekraïense kinderen. Het is belangrijk dat je dit gesprek open houdt. Voel je je er zelf niet zeker genoeg over? Overleg dan met de mentor hoe je dit gesprek samen doet in je klas.
Luisteren en kinderen rustig laten wennen in de school is het belangrijkst dat je kunt doen voor Oekraïense leerlingen. Veilig landen staat voor nu centraal, dan kunnen de kinderen zich weer openstellen om te leren.

Out of the box denken
Als er nog geen lokalen of leraren zijn, werken sommige ISK’s met een pre-school en vrijwilligers. De kinderen krijgen thuisopdrachten en verkennen drie ochtenden per week hun nieuwe stad. Vrijwilligers vind je in je eigen school of via een MAS-project met scholieren die maatje willen zijn voor nieuwkomers. Let hier wel op koppeling jongen-jongen en meisje-meisje. De eerste verhalen over seksuele uitbuiting zijn namelijk al verschenen. Op weer andere scholen stromen ISK groepen vervroegd door met hun eigen docenten zodat lokalen beschikbaar komen voor nieuwe leerlingen.

Oog hebben voor
Bij traumasensitief lesgeven gaat het erom dat je oog hebt voor de (onzichtbare) pijn van de leerling. Niet iedere leerling is getraumatiseerd en een trauma kan ook verwerkt worden door je weer deel van een veilig groep te voelen en ‘door de pijn heen te groeien’. Verdriet, boosheid, agressie of teruggetrokken zijn kan een tijdelijke fase zijn. Zorg voor professionele hulp wanneer je afwijkend gedrag blijft zien. Informatie over welzijn en zorg voor Oekraïense vluchtelingen vind je bij Pharos.
Om kinderen – en jezelf – te ondersteunen bij traumasensitief lesgeven kun je mindfulnessoefeningen inzetten. De oefeningen helpen je leerling bij omgaan met angst en verdriet en zorgen voor meer ontspanning en ruimte in zijn hoofd. Op Mindfulness in de Klas vind je oefeningen in het Engels, Oekraïens, Russisch en Arabisch.

Aanbod Hélène van Oudheusden

E-learning
E-learning Lesgeven aan kinderen uit Oekraïne

Workshops op 13 en 20 april 2022
Workshop Lesgeven aan kinderen uit Oekraïne