Een levendig Taaldorp op de ISK

Marlène Mertens, werkzaam bij ISK Emmacollege Brunssum.

De projectweek is een terugkerend fenomeen binnen onze school. Voor Nederlands kiezen we dan een thema. Sprookjes en fabels bijvoorbeeld. De laatste keer was het thema Taal=Kunst (…en kunst=taal), waar o.a. poëzie werd uitgelicht. In beide gevallen lag het accent op leesvaardigheid.
Dat bracht mij op het idee om iets te organiseren vanuit één van de vaardigheden; dat werd dus gespreksvaardigheid. Google inschakelen en voilà: Taaldorp.

Een taaldorp is een nagebootst dorp waarin leerlingen een aantal communicatieve opdrachten moeten uitvoeren in praktijksituaties met reële taalsituaties. Oorspronkelijk bedacht in de 60-er jaren door de vakgroep Spaans. Vervolgens zijn dergelijke projecten in Nederland gestart voor de Moderne Vreemde Talen. Vaak zijn het arbeidsintensieve projecten van een paar collega’s en na een paar jaar sterft Taaldorp een vroege dood door vertrek van betreffende docenten of omdat het roostertechnisch moeilijk te continueren is.
Langzaamaan kreeg het idee gestalte: ik wilde een levendig Taaldorp met ook een stuk burgerschap, fysieke ontmoetingen, spreekkilometers laten maken (dus veel stands). Elke leerling, ongeacht het taalniveau, doorloopt de hele route. En ik wilde continuïteit van het project waarborgen.
En jawel, in Coronatijd, waar een rem werd getrokken op fysieke ontmoetingen, ging ik juist aan de slag hiermee.

Samenwerking gezocht
In oktober 2021 heb ik contact gezocht met Schunck, een culturele instelling in Heerlen. Het idee verteld en om hulp en medewerking gevraagd…want zo’n project kun je niet alleen. Zij waren direct enthousiast en we zijn begonnen met de geldstroom, want tja, voor niets gaat de zon op. Vanuit Schunck kwam de vraag om ook de kunst te verbinden met dit project en op die manier konden we subsidie aanvragen. Daarvoor moest wél behoorlijk wat schrijfwerk worden verricht. Voordeel was nu dat het concept, in theorie althans, duidelijk op papier stond.
Inmiddels, in december 2021, bracht Schunck mij in contact met bureau Taalminners uit Sittard. Zij wilden de gesprekken wel uitschrijven op drie niveau’s (A0, A1, A2), maar ik moest wel aangeven wat ik wilde. Nou, snel klaar: een levendig taaldorp, een opsomming van allerlei winkels/faciliteiten die je in een dorp/stad kunt vinden én elke leerling doorloopt de hele route.
Hun werk resulteerde in 21 (!) stands met een aparte leerlinginstructie en een vrijwilligersinstructie voor elk niveau.
Inmiddels was het februari 2022, we hadden ons project gepresenteerd bij de commissie die de subsidie zou verstrekken, en het duurde maar en duurde maar…Ik wilde beginnen met de praktische uitvoering, er was nog zo veel te doen. Eind februari kon ik starten.

Heel veel taalvrijwilligers en de gemeente doen mee
Voor elke stand 3 taalvrijwilligers, dat zijn dus 63 personen. Een tijd van lobbyen brak aan. Uiteindelijk werden het 70 taalvrijwilligers, en dat in de naweeën van Corona!
Belangrijk is dat alle ISK-collega’s achter het project staan en met je mee wil gaan in alle activiteiten. In powerpointpresentaties gaf ik de grote lijnen steeds aan en in iedere bijeenkomst werd er weer een onderdeel nader toegelicht. Ik heb geluk gehad dat zowel de leiding van de ISK en het Emmacollege als de collega’s in dit project mee wilden. Dat heb je nodig, anders werkt het niet.
Dan, de setting waarin je het Taaldorp plaatst is belangrijk voor de sfeer en de continuïteit op zo’n dag. Ik wilde een levendig Taaldorp, ietwat mysterieus, het moet de bezoeker (lees: leerling) verrassen iedere keer weer bij elk gesprek. Er was dus avondverlichting in de gangen en leerpleinen. Er waren straatartiesten, muziek, een café/restaurant (met taalopdrachten uiteraard) en een prachtig decor van een poort in allerlei lentekleuren inclusief een stoffen gordijnenslinger met “welkom” in allerlei talen erop geschilderd. Op de gangen en leerpleinen waren marktkraampjes ingericht en alle klaslokalen waren omgebouwd tot heuse winkels of facilitaire stadsvoorzieningen.
De wethouder van onderwijs hield een openingstoespraak en knipte een lintje door.

Een logistieke uitdaging
Verder ook aandacht voor de logistiek: hoe gaan we 180 leerlingen elk individueel alle 21 stands laten doorlopen? Daarbij heb ik ook hulp gehad van bureau Taalminners. Er waren 6 verhaallijnen. Leerling 1 begon bij verhaallijn 1, 2, 3…6 etc., leerling 2 startte met verhaallijn 2, 3, 4…1 etc. En we hadden de 180 leerlingen opgesplitst in twee tijdvakken: van 9 tot 11 uur en van 11.45 tot 13.45 uur.
Elke leerling kreeg een paspoort (geel A0, groen A1 en blauw A2). Instructies voor leerling en taalvrijwilliger waren in dezelfde kleur gedrukt.
Dan de communicatie: met schoolleiding, collega’s, taalvrijwilligers, media. De mentoren waren dan het aanspreekpunt voor de leerlingen. Bij alles wat je doet: wie moet wat weten, wanneer en hoe.

Elk jaar projectweek
Dit project was een pilot. In de toekomst zal Taaldorp jaarlijks één week te ervaren zijn in het Glaspaleis Heerlen, het gebouw waar Schunck is gevestigd. Het is dan toegankelijk voor meerdere scholen en/of instellingen. We hopen in de toekomst dit project te kunnen verfijnen bijv. Taaldorp als toetsinstrument gespreksvaardigheid of de vertaalslag maken naar de Moderne Vreemde Talen. Het concept en de locatie staan nu klaar.

De leerlingen enthousiast
En dan nu de leerlingen, want daar gaat het toch om? Hoe vonden zij het?
In het paspoort waren ook enkele vragen opgenomen die wij kunnen gebruiken voor de evaluatie.
Ik zag alleen uitgelaten gezichten, leerlingen die hun best wilden doen, ook al spraken ze nog weinig Nederlands. Ik wil besluiten met wat uitspraken van de leerlingen:
Taaldorp maakt mij blij.
Ik heb veel leuke mensen ontmoet.
Ik vond dat ik goed Nederlands kon spreken.
Geweldig, ik heb iets nieuws geleerd.
Ik wil nog een keer Taaldorp doen.
Aardige mensen in Taaldorp.
Iedereen lacht en is blij.
Met veel mensen praten is heel leuk.

…ik heb niets meer toe te voegen…

© Foto’s zijn gemaakt door René Cobben (ISK Brunssum) en Anne Jannes (Schunck Heerlen)