Meerjarige nieuwkomers
Leerlingen die tussen 1-5 jaar in Nederland zijn hebben vaak extra ondersteuning nodig. Hoe je dat kan doen, delen we op deze pagina.
Meerjarige nieuwkomers
Nieuwkomers zijn mensen voor wie Nederland een nieuw land is en Nederlands een tweede (of derde) taal. Met meerjarige nieuwkomers bedoelen we de leerlingen die in het eerste jaar een basis hebben ontvangen, een basis met betrekking tot het land en de taal. Na deze basis weten we dat veel leerlingen baat hebben bij steun en gezien worden. Steun met betrekking tot taal, met betrekking tot vrienden maken en netwerk versterken etc..
Gemiddeld duurt het 4-5 jaar om je de Nederlandse taal eigen te maken, dit betekent dat ook in de jaren na ‘het eerste jaar’ ondersteuning en ‘sprongen maken door de leerstof’ hard nodig is.
Veilig voelen
Start in de nieuwe reguliere klas
Tips voor de eerste dagen
- Een maatje
- Als leerkracht tijd om contact te maken en bijv. een woord in taal leerlingen kennen
- Leerlingen eigen tafel en stoel geven (veilige plek)
- Foto/vlag of naam van de leerling
- Het eventuele werk sluit aan bij de vaardigheden van de leerling (overdracht taalklas),
- Rondleiding in het gebouw, wellicht door maatje
- Ruimte en tijd om de andere leerlingen in de klas te leren kennen
- Groepsvormende spelletjes met weinig taal
- Ouders zijn welkom in de klas en op school
- Ouders koppelen aan een ouder-maatje.
Eerste kennismaking
Intakegesprek
Intakegesprek met ouders en leerling
Het inschrijvingsgesprek is de eerste stap in het starten op de school. Het levert informatie op die bij de voorbereiding op de komst van de leerling in de klas van belang kan zijn. Ouders zijn nieuw op deze school, geef aan de verwachtingen die je van ouders hebt. Inventariseer ook vaardigheden die de ouder evt. meeneemt. Kan de ouder iets betekenen? Muzieklessen, creatieve ondersteuning, voorlezen in een eigen taal etc..
Elkaar begrijpen
Het is belangrijk om elkaar te verstaan. Samen een kop koffie/thee drinken kan non-verbaal, soms is er een gezamenlijke taal. Indien deze er niet is, is het makkelijk om een tolk per telefoon in te zetten. Via LOWAN is er een kortingsregeling met Global Talk.
Leerling start na jaar taalklas
Hoe start je met tweedejaars nieuwkomers en hoe zorg je ervoor dat de leerling sprongen blijft maken in het leerproces? Hieronder de presentatie en hiernaast is de webinar te bekijken.
Presentatie start leerling in het regulier
Tips voor leerkrachten van meerjarige nieuwkomers
In Haarlem heeft de nieuwkomersschool een boekje gemaakt voor de leerkrachten waar een leerling van hen naar doorstroomt. In dit boekje delen ze tips voor de leerkrachten.
Thuisbetrokkenheid: kansen in contact met ouders
Van alle vormen van ouderbetrokkenheid heeft thuisbetrokkenheid het grootste effect op de cognitieve en sociale-emotionele ontwikkeling van leerlingen. Hoe kunnen leraren de ouders in het nieuwkomersonderwijs daarbij ondersteunen? Ria Goedhart nam ons in een workshop mee over de achtergronden over het waarom, maar vooral veel inspirerende voorbeelden van het hoe.
Goed begin is het halve werk
Beginsituatie leerstof
Neem voordat de leerling start contact op met de vorige school. Hopelijk geeft deze overdracht zicht op de ontwikkeling van de leerling en de vaardigheden die de leerlingen zich eigen heeft gemaakt. Gezamenlijk kan je het hebben over de doelen voor de eerste periode. Wanneer je in beeld hebt wat de leerling kan op o.a. taal- en rekengebied kun je met behulp van de LOWAN leerlijnen de doelen voor de komende periode vaststellen.
Hoe maak je sprongen door de stof?
Werkt de leerling nog niet op hetzelfde niveau als zijn leeftijdsgenoten? Tijd voor actie. Stel de beginsituatie vast en maak een doel voor het komende jaar. Bepaal aan de hand van de leerlijn rekenen tussendoelen, kijk kritisch naar je aanbod en observeer regelmatig welke vaardigheden de leerling wel/niet beheerst. Vaardigheid beheerst? Maak een sprong door de leerstof!
Hoe bied ik rekentaal aan?
Ja, rekenen is zeker een talig vak. Aandacht voor deze rekentaal is dan ook cruciaal. Jantien Smit promoveerde op dit onderwerp en concludeerde dat het belangrijk is dat er systematisch aandacht voor de rekentaal tijdens de rekenles (zie onderzoek). Het ABC zocht uit welke rekenwoorden cruciaal zijn (zie lesmateriaal). Ceciel Borghouts is de auteur van de vertaalcirkel, interessant om te lezen hoe je dit in je les kan toepassen.
Welbevinden
Het kan zijn dat je je zorgen maakt om de leerling. Start met een kindgesprek, een gesprek waarin je ruimte en tijd hebt voor de leerling. Het kan zijn dat je zorgen aanhouden.
Ruimte voor thuistaal
Wij adviseren dat er ruimte blijft voor de thuistaal van de leerling. Wanneer jullie bezig zijn met ‘lezen met begrip en kennis’ is het prachtig als de leerling ruimte krijgt om in thuistaal al de voorkennis te delen. Het is ook mooi dat de leerling de kernwoorden weet in de thuistaal. Als deze koppeling actief aanwezig is, dan kan de leerling ook gebruik maken de kennis die hij al heeft.
Kees Broekhof en Aniek Veenis hebben samen een artikel geschreven over translanguaging in de klas.
Taaldenkgesprekken
Met een klein groepje in gesprek om een probleem op te lossen en ondertussen veel taal leren! Ook de leerling die iets minder de Nederlandse taal beheerst kan met gebaren en handelingen duidelijk wat ze bedoelen. Juist daarvan leren leerlingen meer taal!
Tips voor leerkracht
Expertisecentrum Nederlands komt met tips voor de leerkracht bij het lesgeven aan meertalige leerlingen:
- Focus op inhoud, niet op vorm
- Biedt ruimte voor leerling om te spreken (uitnodigen)
- Zorg voor inhoudelijke uitdaging
- Geef communicatieve feedback
Om te lezen
Ruimte voor nieuwe talenten
Meer dan ooit merken we dat de wereld in beweging is. Kinderen van overal komen de school binnen, brengen nieuwe ervaringen, gewoonten en talen mee. Leerkrachten, intern begeleiders en taalcoördinatoren staan voor nieuwe uitdagingen: welke methode is passend, hoe zorg ik voor een goed leerklimaat en bied ik alle leerlingen precies de juiste ondersteuning? In deze informatieve praktische handreiking wordt er meegedacht rondom vele keuzes waar je als school voor staat rondom onderwijs geven aan nieuwkomers.
De basis zit er in, en nu?
Erna van Koeven en Anneke Smits zijn de auteurs van het boek ‘Rijke taal’. Zij pleiten voor duurzaam, betekenisvol taal- en leesonderwijs. Zij stimuleren het creëren van rijke contexten, kiezen van rijke teksten en vormgeven van actief denken over taal en interessante onderwerpen. In dit boek staan vele praktische handvaten om meteen mee aan de slag te gaan.